Od 8 kwietnia 2021 r. obowiązuje rozporządzenie nr 2021/468, zmieniające załącznik III do rozporządzenia nr 1925/2006 w sprawie dodawania do żywności witamin, składników mineralnych oraz niektórych innych substancji. Akt ten wprowadził istotne zmiany dotyczące preparatów z liści gatunków Aloe zawierających pochodne hydroksyantracenu.
Na mocy rozporządzenia nr 2021/468 do części A załącznika III (tj. wykazu substancji zakazanych w żywności) dodano m.in. następujące pozycje:
- „Preparaty z liści gatunków Aloe zawierające pochodne hydroksyantracenu”,
- „Aloeemodyna i wszystkie preparaty, w których substancja ta jest obecna”,
- „Emodyna i wszystkie preparaty, w których substancja ta jest obecna”,
- „Dantron i wszystkie preparaty, w których substancja ta jest obecna”.
W konsekwencji, od chwili wejścia w życie rozporządzenia, stosowanie tych substancji w żywności na obszarze Unii Europejskiej zostało formalnie zakazane.
TSUE uchyla zakaz
Wkrótce w sprawie zakazu stosowania preparatów z liści gatunków Aloe zawierających pochodne hydroksyantracenu wszczęto postępowanie się przed Trybunałem Sprawiedliwości UE (sygn. akt T‑189/21).Trybunał stwierdził w przedmiotowym wyroku nieważność zakazu stosowania preparatów z liści gatunków Aloe zawierających pochodne hydroksyantracenu. Trybunał stwierdzając nieważność, sprawił, że przepis wprowadzający zakaz przestał obowiązywać z mocy prawa, bez potrzeby jego formalnej zmiany lub uchylenia.
Odwołanie od wyroku TSUE
Komisja Europejska nie zgodziła się jednak z rozstrzygnięciem TSUE i wniosła odwołanie od wyroku (sygn. akt C-38/25 P).
W ramach tego postępowania, Postanowieniem Prezesa Sądu z dnia 9 lipca 2025 r. dopuszczono Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) do udziału w sprawie w charakterze interwenienta po stronie Komisji Europejskiej.
Zgodnie z postanowieniem Prezesa Sądu:
- EFSA udzielono zezwolenia na interwencję w sprawie C-38/25 P w celu poparcia żądań Komisji Europejskiej.
- Kopię każdego dokumentu proceduralnego przekazuje się EFSA za pośrednictwem Rejestratora.
- EFSA ma jeden miesiąc (z jednorazowym przedłużeniem o 10 dni ze względu na odległość od daty doręczenia dokumentów) na złożenie swoich uwag jako interwenient.
- Koszty związane z interwencją EFSA pozostają zastrzeżone.
W uzasadnieniu wskazano, że EFSA posiada interes w rozstrzygnięciu sprawy, ponieważ uczestniczył w procedurze przyjmowania zaskarżonego rozporządzenia, wydając na wniosek Komisji opinię naukową z dnia 22 listopada 2017 r. dotyczącą bezpieczeństwa stosowania pochodnych hydroksyantracenu w żywności.
Sąd zauważył, że to właśnie na podstawie wniosków zawartych w tej opinii Komisja przyjęła rozporządzenie 2021/468, włączając do części A załącznika III pozycję dotyczącą preparatów z liści gatunków Aloe zawierających pochodne hydroksyantracenu.
Zdaniem Sądu udział EFSA w postępowaniu jest uzasadniony, zwłaszcza, iż wyrok Sądu z 2024 r. pośrednio podważa wiarygodność i metodologię oceny ryzyka zastosowaną przez Urząd.
Co powyższe oznacza w praktyce?
Na ten moment:
- Wyrok TSUE stwierdzający nieważność zakazu pozostaje w mocy,
- Komisja Europejska złożyła od niego odwołanie, które jest w toku,
- EFSA został dopuszczony do postępowania odwoławczego po stronie Komisji,
- Postępowanie nie zostało jeszcze prawomocnie zakończone.
Choć aktualnie brak jest podstaw prawnych do utrzymywania zakazu stosowania preparatów z liści Aloe zawierających pochodne hydroksyantracenu, przedsiębiorcy powinni zachować ostrożność i monitorować przebieg postępowania. W wyniku jego rozstrzygnięcia sytuacja prawna tego składnika może ulec zmianie.
