W dniu 6 czerwca 2023 r. został przyjęty przez Radę Ministrów Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (UC98). Zmiany zaproponowane w Projekcie mają na celu dostosować polskie prawo do rozwiązań obowiązujących w Unii Europejskiej, tj. do unijnej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (Dz. Urz. L Nr 155 z 12.06.2019, str. 1).
Czym jest system kaucyjny?
Zgodnie z Projektem jest to system „w którym przy sprzedaży produktów w opakowaniach pobierana jest opłata, która jest zwracana w momencie zwrotu opakowań lub odpadów opakowaniowych bez konieczności okazania paragonu potwierdzającego wcześniejsze uiszczenie kaucji. Nieodebrana przez konsumentów kaucja trafi do wprowadzających produkty w opakowaniach i będzie mogła zostać przez nich przeznaczona na sfinansowanie systemu.”
W Projekcie wskazano, że utworzenie systemu kaucyjnego ma wspomóc selektywne zbieranie opakowań po napojach wykonanych z tworzyw sztucznych, a także ułatwić wielokrotne użycie opakowań szklanych oraz selektywną zbiórkę i recykling puszek metalowych. Zgodnie z Projektem planuje się, aby od 1 stycznia 2025 r. został wprowadzony system kaucyjny na:
- jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych na napoje do 3 litrów (np. o butelki na wodę, sok, nektar czy mleko);
- szklane butelki wielorazowego użytku o pojemności do 1,5 litra;
- metalowe puszki o pojemności do 1 litra.
Puste opakowania będzie można oddać do sklepu, aby odzyskać wcześniej zapłaconą kaucję. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych, będą w tym celu musiały odbierać puste opakowania. Pozostałe placówki handlowe (o mniejszej powierzchni) będą mogły przystąpić do systemu i odbierać opakowania objęte kaucją na zasadzie dobrowolności.
Do jednorazowych butelek z plastiku do 3 litrów, szklanych butelek wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowych puszek o pojemności do 1 litra, doliczona zostanie kaucja, której wysokość zostanie określona w rozporządzeniu. Aby odebrać kaucję w sklepie, nie trzeba będzie okazywać paragonu, potwierdzającego jej wcześniejsze zapłacenie.
Czy system kaucyjny będzie miał wpływ na przedsiębiorców?
Zgodnie z Projektem system kaucyjny mają tworzyć przedsiębiorcy, którzy wprowadzają produkty w opakowaniach na napoje oraz wprowadzający bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje objętych systemem kaucyjnym. Zgodnie z założeniami Projektu, przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach w ramach systemu kaucyjnego będą zobowiązani do sfinansowania co najmniej:
- selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych;
- transportu opakowań do producenta oraz odpadów opakowaniowych do zakładu przetwarzania;
- kosztów sprawozdawczości.
Ponadto, w Projekcie wskazano, że przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą obowiązani do uzyskania w ramach systemu kaucyjnego określonych poziomów selektywnego zbierania opakowań lub odpadów opakowaniowych. Opakowania po napojach objętych systemem kaucyjnym, które zostaną zebrane poza tym systemem, nie będą wliczane do osiąganych poziomów selektywnego zbierania. Nieuzyskanie wymaganych poziomów wiązać się będzie z obowiązkiem uiszczenia przez wprowadzających opłaty produktowej.
Czy termin 1 stycznia 2025 r. jest niemożliwy do osiągnięcia?
Aktualnie producenci opakowań, z uwagi na opóźnienia w procedowaniu Projektu, apelują o bezwzględną zmianę terminu obowiązku zbiórki w systemie kaucyjnym z 1 stycznia 2025 r. na 1 stycznia 2026 r., a także inne niezbędne zmiany, aby system mógł funkcjonować. W ocenie branży termin 1 stycznia 2025 r. jest niemożliwy do osiągnięcia.
Jeżeli są Państwo zainteresowani dalszymi losami Projektu, zachęcamy do śledzenia informacji w naszych aktualnościach.
