Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że skoro suplement diety został wyprodukowany przez konkretny zakład, to właśnie jego dane powinny znaleźć się na etykiecie. W praktyce jednak kwestia oznaczenia odpowiedniego podmiotu jest bardziej złożona i wynika bezpośrednio z przepisów unijnego prawa żywnościowego, które koncentrują się nie tyle na faktycznym producencie, co na podmiocie odpowiedzialnym za znakowanie produktu.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 lit. h rozporządzenia nr 1169/2011, na etykiecie każdego środka spożywczego, w tym suplementu diety, musi znaleźć się: „nazwa lub firma i adres podmiotu działającego na rynku spożywczym, o którym mowa w art. 8 ust. 1”.
A zatem – oznaczenie na etykiecie dotyczy „podmiotu odpowiedzialnego za znakowanie”.
Według art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1169/2011 dla produktów wytworzonych w Unii Europejskiej podmiotem odpowiedzialnym jest „podmiot, pod którego nazwą lub firmą jest wprowadzany na rynek dany środek spożywczy”, natomiast dla produktów wytworzonych poza Unią Europejską i wprowadzanych do obrotu w Unii podmiotem odpowiedzialnym jest podmiot, pod którego nazwą lub firmą jest wprowadzany na rynek dany środek spożywczy, chyba że nie prowadzi on działalności w Unii. W takim przypadku odpowiedzialny za oznakowanie staje się importer. Jak wynika z tego przepisu, podmiotem odpowiedzialnym za znakowanie żywności wprowadzanej do obrotu w Unii Europejskiej może być tylko podmiot zarejestrowany w jednym z państw członkowskich UE.
Warto jednak podkreślić, że podmiotem odpowiedzialnym za znakowanie, a tym samym podmiotem, którego dane indentyfikacyjne powinny znaleźć się w oznakowaniu, nie zawsze będzie faktyczny producent/wytwórca danego środka spożywczego. Podmiotem odpowiedzialnym za znakowanie być zarówno producent, jak i podmiot zlecający produkcję czy importer – wszystko zależy od konkretnej relacji biznesowej.
Przykład:
Firma A zleca wytworzenie suplementu diety kontraktowemu producentowi B, ale to firma A decyduje o składzie, projekcie opakowania i sprzedaje produkt jako „swoją” markę. Wówczas to firma A powinna być oznaczona na etykiecie jako podmiot odpowiedzialny – nawet jeśli fizycznie produkt powstał w zakładzie B.
W istocie bowiem „podmiot odpowiedzialny”, o którym mowa w art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1169/2011, to podmiot, który w danym stosunku biznesowym faktycznie wpływa na kształt informacji przekazywanych konsumentom (a innymi słowy – podejmuje decyzję, jakie informacje i w jaki sposób są zamieszczane w oznakowaniu) i pod którego marką produkt jest prezentowany w obrocie.
Warto przy tym podkreślić, że obowiązujące przepisy nie nakładają wymogu umieszczania na etykiecie dodatkowych określeń takich jak „producent”, „importer” czy „dystrybutor”. Oznaczenie tego typu ma charakter dobrowolny i może być stosowane jedynie wtedy, gdy nie wprowadza konsumenta w błąd, zgodnie z art. 36 ust. 2 rozporządzenia 1169/2011.
W praktyce można niekiedy zauważyć na etykietach suplementów diety określenie „podmiot odpowiedzialny” jako nagłówek poprzedzający dane firmy wprowadzającej produkt na rynek. Choć może się to wydawać terminem neutralnym, jego stosowanie niesie pewne ryzyko prawne.
Sformułowanie „podmiot odpowiedzialny” jest bowiem terminem powszechnie stosowanym w oznakowaniu produktów leczniczych. To właśnie w tym kontekście – zgodnie z przepisami prawa farmaceutycznego – na opakowaniach leków identyfikuje się firmę odpowiedzialną za dopuszczenie danego leku do obrotu. Konsumenci, przyzwyczajeni do tej nomenklatury, mogą więc odczytać taki zwrot jako sygnał, że mają do czynienia z produktem leczniczym, a nie zwykłą żywnością – co w przypadku suplementów diety może być ocenione jako przekroczenie granic dopuszczalnego komunikatu.
Tymczasem art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 1169/2011 stanowi jednoznacznie, że wszelkie informacje na temat żywności – w tym treści zamieszczone na etykiecie – nie mogą wprowadzać konsumenta w błąd, przypisywać produktowi właściwości zapobiegania chorobom lub leczenia chorób ludzi ani odwoływać się do takich właściwości. Użycie sformułowania, które występuje głównie w kontekście produktów leczniczych, może w tym świetle zostać zakwestionowane jako sugestia działania terapeutycznego.
Bezpieczniejszym i bardziej przejrzystym rozwiązaniem może być użycie dłuższej, ale neutralnej formy, takiej jak: „Podmiot odpowiedzialny za informacje na temat żywności”. Taki zwrot bezpośrednio nawiązuje do treści rozporządzenia i nie wywołuje skojarzeń z produktami leczniczymi. Alternatywnie, możliwe jest całkowite pominięcie nagłówka i umieszczenie samego adresu i nazwy firmy – co również spełnia wymogi prawa żywnościowego.
