W ramach sporu między spółką TLL The Longevity Labs GmbH (dalej: „TLL”) a spółką Optimize Health Solutions mi GmbH (dalej: „Optimize Health”) został skierowany wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczący m.in. pytania „czy mąka z kiełków gryki o wysokiej zawartości spermidyny stanowi nową żywność, jeżeli jedynie mąka z kiełków gryki o niezwiększonej zawartości spermidyny była stosowana w znacznym stopniu w Unii Europejskiej do spożycia przez ludzi przed dniem 15 maja 1997 r. lub posiada po tym dniu historię bezpiecznego stosowania żywności, niezależnie od tego, w jaki sposób spermidyna dostaje się do mąki z kiełków gryki?”
Tło sprawy
Spór powstał pomiędzy spółkami TLL i Optimize Health. TLL produkuje suplement diety poprzez ekstrakcję spermidyny z kiełków zarodków pszennych bez fermentacji ani kiełkowania. TLL poinformował Komisję o zamiarze wprowadzenia do obrotu ekstraktu z zarodków pszennych (Triticum aestivum) bogatego w spermidynę jako nowego składnika żywności. W odniesieniu do tej nowej żywności wydano zezwolenie i jest ona wymieniona w wykazie znajdującym się w załączniku do rozporządzenia wykonawczego 2017/2470. Z kolei Optimize Health wytwarza suplement diety „go Optimize Spermidine”, który zawiera mąkę z kiełków gryki o wysokiej zawartości spermidyny (dalej „sporny produkt”).
TLL wniosła do sądu Landesgericht für Zivilrechtssachen Graz (sąd okręgowy do spraw cywilnych w Graz, Austria) pozew w celu zakazania Optimize Health wprowadzania do obrotu spornego produktu. TLL podniosła, że jest to „nowa żywność”, która wymaga uzyskania uprzedniego zezwolenia i włączenia jej do unijnego wykazu, a obie te przesłanki nie są spełnione. Tym samym, zdaniem skarżącego podmiotu, działania Optimize Health stanowią czyn nieuczciwej konkurencji.
W odpowiedzi Optimize Health wskazało, że sporny produkt nie stanowi nowej żywności, gdyż jest to całkowicie wysuszony, tradycyjny środek spożywczy uzyskany bez selektywnego i nowatorskiego procesu ekstrakcji dostępny w suplementach diety na rynku europejskim od ponad 25 lat.
Austriacki sąd powziął wątpliwości co do kwalifikacji spornego produktu, w szczególności w odniesieniu do procesu jego wytwarzania. W celu rozwiania wątpliwości sąd skierował do Trybunału Sprawiedliwości następujące pytania prejudycjalne:
- „Czy art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (iv) rozporządzenia [2015/2283] należy interpretować w ten sposób, że »mąka z kiełków gryki o wysokiej zawartości spermidyny« stanowi nową żywność, jeżeli jedynie mąka z kiełków gryki o niezwiększonej zawartości spermidyny była stosowana w znacznym stopniu w Unii Europejskiej do spożycia przez ludzi przed dniem 15 maja 1997 r. lub posiada po tym dniu historię bezpiecznego stosowania żywności, niezależnie od tego, w jaki sposób spermidyna dostaje się do mąki z kiełków gryki?
- W razie odpowiedzi przeczącej na pytanie pierwsze: czy art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (vii) rozporządzenia [2015/2283] należy interpretować w ten sposób, że pojęcie procesu produkcji żywności obejmuje również procesy w produkcji podstawowej?
- W razie odpowiedzi twierdzącej na pytanie drugie: czy dla kwestii nowości procesu produkcji w rozumieniu art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (vii) rozporządzenia [2015/2283] ma znaczenie, czy proces produkcji jako taki jeszcze nigdy nie był stosowany w wytwarzaniu jakiejkolwiek żywności lub nie był stosowany w wytwarzaniu żywności podlegającej ocenie?
- W razie odpowiedzi przeczącej na pytanie drugie: czy kiełkowanie nasion gryki w roztworze substancji odżywczej zawierającej spermidynę jest procesem produkcji podstawowej w odniesieniu do rośliny, do której nie mają zastosowania przepisy dotyczące żywności, w szczególności rozporządzenie [2015/2283], ponieważ roślina przed dokonaniem zbiorów nie jest jeszcze żywnością [art. 2 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 178/2002]?
- Czy ma znaczenie to, czy substancja odżywcza zawiera spermidynę naturalną czy syntetyczną?”.
Orzeczenie TSUE
Po rozpatrzeniu sprawy Trybunał stanął na stanowisku, że mąka z kiełków gryki o wysokiej zawartości spermidyny, której nie stosowano w znacznym stopniu w Unii Europejskiej do spożycia przez ludzi przed dniem 15 maja 1997 r., stanowi „nową żywność” w rozumieniu art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (iv) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności, zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 1852/2001, ponieważ:
- uzyskuje się ją z rośliny;
- nic nie wskazuje na to, by jej bezpieczeństwo zostało potwierdzone na podstawie danych dotyczących składu oraz na podstawie doświadczeń związanych z ciągłym stosowaniem tej żywności przez co najmniej 25 lat w zwyczajowej diecie przez znaczącą liczbę osób w co najmniej jednym państwie Unii, i,
- w żadnym wypadku nie uzyskuje się jej metodami rozmnażania w rozumieniu wspomnianego przepisu.
Podsumowanie
- Pomimo wydania w przedmiotowej sprawie opinii Rzecznika Generalnego, Trybunał odpowiedział jedynie na jedno z pięciu zadanych pytań. Trybunał nie udzielił wiążącej odpowiedzi na 4 z 5 pytań skierowanych do niego przez sąd austriacki.
- W przypadku mąki gryczanej o wysokiej zawartości spermidyny nie można było wykazać historii bezpiecznego spożycia przez 25 lat (tylko w przypadku mąki gryczanej)
- Zastosowana technika nie była praktyką rozmnażania roślin (multiplikacji), ale procesem produkcji sadzonek (nie pełnej rośliny z liśćmi). Stwierdzono, że jest to równoznaczne z innymi nowymi technikami produkcji żywności, takimi jak grzyby wzbogacone w roztwór selenu.
- Proces produkcji został uznany za nowy, ponieważ hydroponiczny wzrost nasion w roztworze bogatym w spermidynę nie był stosowany przed majem 1997 r. (zgodnie z dokumentami sądowymi, ale to jest do rozważenia przez sąd odsyłający).
- Technika ta wyraźnie zmieniła skład żywności (zwiększyła poziom spermidyny o 106 razy w stosunku do poziomów występujących w nieprzetworzonych nasionach gryki), a ponieważ spermidyna została zwiększona, to tym samym zwiększy się wartość odżywcza.
- Sąd nie dokonał rozróżnienia między roztworem, w którym nasiona były uprawiane, a syntetycznym lub naturalnym roztworem spermidyny, ponieważ odnosi się to do klasyfikacji novel food.
