28 czerwca weszła w życie ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze, zwana Polskim Aktem o Dostępności. To kluczowy akt prawny, który implementuje do polskiego porządku prawnego dyrektywę UE 2019/882 (tzw. European Accessibility Act), której celem jest zapewnienie, że kluczowe produkty i usługi będą dostępne dla wszystkich osób, w tym dla osób ze szczególnymi potrzebami.
Czym jest „Polski Akt o Dostępności” i Jaki Ma Cel?
Nowa Ustawa to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na to, by produkty i usługi, z których korzystamy na co dzień, były bezproblemowo dostępne dla każdego. Jej głównym celem jest eliminacja barier, które utrudniają lub uniemożliwiają osobom ze szczególnymi potrzebami pełne korzystanie z rynku i uczestnictwo w życiu społecznym.
Kogo Dotyczy Ta Ustawa?
Ustawa nakłada nowe obowiązki na podmioty gospodarcze – czyli na firmy:
- w zakresie produktów – będące producentami, upoważnionymi przedstawicielami, importerami, dystrybutorami
- w zakresie usług – będące usługodawcami.
Co istotne, przepisów ustawy nie stosuje się do usług oferowanych lub świadczonych przez mikroprzedsiębiorców, chyba że co innego wynika z przepisów szczegółowych.
Jakie Produkty i Usługi Są Objęte Ustawą?
Ustawa koncentruje się na konkretnych kategoriach produktów i usług, które są kluczowe w codziennym życiu. Są to między innymi:
- Produkty:
- Sprzęt komputerowy i ich systemy operacyjne (np. komputery, laptopy).
- Terminale płatnicze i niektóre terminale samoobsługowe (np. bankomaty, wpłatomaty, automaty biletowe, urządzenia do odprawy, interaktywne terminale informacyjne – z wyjątkiem tych zintegrowanych z pojazdami).
- Smartfony i inne urządzenia końcowe umożliwiające korzystanie z usług telekomunikacyjnych oraz dostęp do audiowizualnych usług medialnych.
- Czytniki książek elektronicznych.
- Usługi:
- Usługi telekomunikacyjne (
- Audiowizualne usługi medialne (np. telewizja, radio, platformy VOD).
- Usługi bankowości detalicznej.
- Usługi rozpowszechniania książek elektronicznych.
- Usługi handlu elektronicznego (e-commerce), czyli sklepów internetowych i platform sprzedażowych.
Czego Wymaga Ustawa od Podmiotów Gospodarczych?
Zgodnie z przepisami ustawy, do oferowania lub świadczenia usług wykorzystuje się produkty spełniające wymagania dostępności, jeżeli objęte są zakresem zastosowania ustawy, tj. m.in. terminale zgodne z wymaganiami określonymi ustawą.
Ponadto, w ramach oferowania i świadczenia usług zapewnia się:
1) udzielanie informacji w postaci papierowej lub elektronicznej o oferowanych i świadczonych usługach oraz, w przypadku produktów wykorzystywanych w ramach oferowania lub świadczenia usług – udzielanie informacji o związku tych produktów z usługą, funkcjach i właściwościach zapewniających spełnianie wymagań dostępności oraz ich interoperacyjności z narzędziami wspomagającymi, a także informacji niezbędnych dokorzystania z usługi:
a) za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego,
b) w sposób zapewniający ich zrozumiałość,
c) w formatach tekstowych umożliwiających wykorzystanie ich w alternatywnej i wspomagającej komunikacji, które mogą być przedstawiane za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego,
d) za pomocą czcionki o odpowiednim rozmiarze i kroju, z uwzględnieniem przewidywalnych warunków użytkowania oraz z zastosowaniem wystarczającego kontrastu i odstępów między literami, wierszami i akapitami,
e) z alternatywną prezentacją treści nietekstowych;
2) udzielanie informacji, o których mowa w pkt 1, w postaci elektronicznej w sposób zapewniający postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność tych informacji;
3) jednolitość stron internetowych i aplikacji mobilnych przez zapewnienie ich postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i kompatybilności.
Poza spełnianiem wymagań dostępności, o których mowa powyżej, w ramach usług handlu elektronicznego zapewnia się:
1) udzielanie informacji o spełnianiu wymagań dostępności przez produkty albo usługi, jeżeli te informacje zostały podane przez obowiązany do tego podmiot gospodarczy;
2) postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność funkcji i metod służących identyfikacji stron usługi handlu elektronicznego, zachowaniu bezpieczeństwa oraz dokonywaniu płatności, składaniu podpisów elektronicznych i usług płatniczych stanowiących część tej usługi.
Zaznaczyć należy, że wymagania dostępności mają zastosowanie wyłącznie w zakresie, w jakim zapewnienie zgodności z nimi:
1) nie wymaga wprowadzenia zasadniczej zmiany podstawowych właściwości produktu albo usługi;
2) nie stanowi dla podmiotu gospodarczegonieproporcjonalnego obciążenia.
Podmiot gospodarczy dokonuje oceny, czy zapewnienie zgodności z określonym wymaganiem dostępności:
1) wymaga wprowadzenia zasadniczej zmiany podstawowych właściwości produktu albo usługi;
2) stanowi dla niego nieproporcjonalne obciążenie.
Podmiot gospodarczy zobowiązany będzie do sporządzenia dokumentacji przebiegu oceny i przechowywania jej przez okres 5 lat od dnia zakończenia oferowania lub świadczenia usługi. Na żądanie Prezesa Zarządu PFRON lub właściwego organu nadzoru rynku, podmiot gospodarczy przekazuje uwierzytelnioną kopię dokumentacji przebiegu oceny.
Ponadto, usługodawca zobowiązany jest przeprowadzenia oceny zgodności usługi z wymaganiami dostępności. Usługodawca ma obowiązek:
1) w regulaminie świadczenia usług lub innym równoważnym dokumencie podać do publicznej wiadomości w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej oraz w sposób dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami informacje:
a) o oferowanej i świadczonej usłudze,
b) niezbędne do korzystania z usługi,
c) o tym, w jaki sposób usługa spełnia wymagania dostępności;
2) udzielać informacji na temat procesu oferowania lub świadczenia usługi i jego monitorowania w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej oraz w sposób dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami;
3) przechowywać informacje, o których mowa w pkt 1 i 2, przez cały okres, przez który usługa pozostaje w jego ofercie;
4) uwzględniać zmiany dotyczące oferowania lub świadczenia usługi, zmiany wymagań dostępności oraz zmiany w normach zharmonizowanych lub specyfikacjach technicznych, na podstawie których deklaruje się zgodność usługi z wymaganiami dostępności;
5) w przypadku, gdy usługa nie spełnia wymagań dostępności, podejmować działania naprawcze niezbędne dozapewnienia zgodności usługi z tymi wymaganiami;
6) niezwłocznie poinformować właściwy organ nadzoru rynku o niespełnianiu przez usługę wymagań dostępności, podając informacje na temat niespełniania wymagań dostępności oraz o podjętych działaniach naprawczych;
7) na żądanie Prezesa Zarządu PFRON lub właściwegoorganu nadzoru rynku, w terminie określonym w żądaniu, udzielać informacji koniecznych do wykazania zgodności usługi z wymaganiami dostępności, w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej;
8) współpracować z Prezesem Zarządu PFRON lub właściwym organem nadzoru rynku w zakresie działań naprawczych podejmowanych w celu zapewnienia zgodności usługi z wymaganiami dostępności.
W ustawie przewidziano kary w wysokości do dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, jednak nie większej niż 10 % obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, ustalonego według stanu na dzień wydania decyzji za naruszenia obowiązków wynikających z przepisów ustawy.
Mamy nadzieję, że to podsumowanie jest dla Państwa pomocne. Jeśli mają Państwo dodatkowe pytania, prosimy o kontakt.
