Dnia 22 stycznia 2025 r. opublikowane zostało unijne rozporządzenie w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (tzw. rozporządzenie PPWR). Wprowadza ono istotne zmiany w zakresie wymogów dotyczących opakowań. Oto najważniejsze z nich:
A) Wymogi dotyczące substancji zawartych w opakowaniach
Rozporządzenie PPWR zachowuje dotychczasowe założenia unijnego prawa dotyczące opakowań, zakładające m.in. obowiązek ograniczenia obecności substancji niebezpiecznych w materiałach opakowaniowych czy możliwość wprowadzania szczególnych regulacji dla poszczególnych rodzajów opakowań (np. materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością).
Nowością jest z kolei wprowadzenie ograniczeń dotyczących substancji per- i polifluoroalkilowych (PFAS) w opakowaniach przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Dopuszczalne stężenia PFAS to: 25 ppb dla wybranych PFAS, 250 ppb dla sumy PFAS oraz 50 ppm dla ogółu PFAS, przy czym przekroczenie tych wartości wymaga dostarczenia dowodów dotyczących zawartości fluoru w opakowaniach, jeżeli ich zawartość przekroczy 50 mg/kg.
B) Obowiązek zapewnienia recyklingowalności opakowań
Dotychczasowy obowiązek zapewnienia recyklingowalności opakowań był określony w polskim prawie dość ogólnie, natomiast nowe rozporządzenie PPWR precyzuje, że co do zasady wszystkie opakowania wprowadzone na rynek muszą być zdatne do recyklingu, chociaż przewidziano w tym zakresie pewne wyjątki (m.in. opakowania wyrobów medycznych, opakowania FSMP, opakowania preparatów do początkowego i dalszego żywienia niemowląt)
Zgodnie z nowymi regulacjami, opakowanie będzie uznawane za recyklingowalne, jeśli można je zbierać selektywnie, sortować i poddawać recyklingowi na dużą skalę, a materiał pozyskany z recyklingu będzie mógł być używany w zastępstwie surowców pierwotnych. Kryteria recyklingowalności będą musiały być spełnione przez producentów opakowań, którzy także będą zobowiązani do wykazania ich zgodności w dokumentacji. Dodatkowo, rozporządzenie PPWR wprowadza klasy wydajności recyklingu, które będą uwzględniały m.in. efektywność procesów zbierania, sortowania i recyklingu opakowań.
C) Minimalna zawartość materiałów z recyklingu
Rozporządzenie PPWR wprowadza minimalne wymagania dotyczące zawartości materiałów z recyklingu w opakowaniach z tworzyw sztucznych. Choć podobne przepisy istniały wcześniej, nowe regulacje rozszerzają ten obowiązek na wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych, z wyjątkiem kilku kategorii, takich jak m.in. opakowania wyrobów medycznych, opakowania FSMP czy opakowania preparatów do początkowego i dalszego żywienia niemowląt.
Minimalna zawartość recyklatów w opakowaniach będzie wynosić 30% (od 2030 r.) dla niektórych typów opakowań, a od 2040 r. poziom ten zostanie podniesiony, na przykład do 65% dla butelek jednorazowego użytku na napoje. Obowiązek ten będzie dotyczył każdej części opakowania wykonanego z tworzywa sztucznego, a poziom recyklatów będzie obliczany średnio dla całego zakładu produkcyjnego w danym roku.
D) Minimalizacja opakowań
Od 2030 roku, rozporządzenie PPWR wprowadza obowiązek minimalizacji opakowań, nakładając wymaganie, aby ich masa i objętość były ograniczone do minimum, niezbędnego do zapewnienia funkcjonalności opakowania. Opakowania, które nie spełniają tych kryteriów, takie jak te z podwójnymi ściankami, zbędnymi warstwami czy fałszywym dnem – będą zakazane. Jedynym wyjątkiem będą opakowania chronione prawem własności przemysłowej, jak np. wzory przemysłowe czy znaki towarowe.
C) Dodatkowe wymagania dla opakowań wielokrotnego użytku
W przypadku opakowań wielokrotnego użytku, rozporządzenie PPWR wprowadza nowy wymóg (art. 11), zgodnie z którym opakowania te muszą być m.in.: zaprojektowane do wielokrotnego użycia, spełniać wymogi dotyczące zdrowia konsumentów, bezpieczeństwa i higieny, a także umożliwiać łatwe opróżnianie i ponowne napełnianie bez uszkodzenia. Muszą również pozwalać na odnowienie, przy jednoczesnym zachowaniu jakości i bezpieczeństwa produktu. Dodatkowo, opakowania te muszą spełniać normy recyklingowalności. Minimalna liczba rotacji opakowań będzie określona na drodze dodatkowego rozporządzenia.
D) Zakaz stosowania niektórych opakowań
Rozporządzenie PPWR wprowadza zakaz stosowania niektórych opakowań od 2030 roku (art. 25). Zakazane będą m.in. opakowania zbiorcze jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wykorzystywane do grupowania produktów sprzedawanych w butelkach, puszkach czy paczkach (np. folie termokurczliwe), opakowania jednorazowego użytku w sektorze HoReCa do napełniania żywnością i napojami spożywanymi na miejscu (np. tacki, kubki, torby) oraz opakowania na dodatki do potraw, takie jak saszetki czy kubeczki w tym sektorze.
