SPRZEDAŻ PRODUKTÓW LECZNICZYCH NA ALLEGRO – DOZWOLONA CZY TEŻ ZABRONIONA?
Aktualnie kontrowersje wzbudzają kolejne decyzje wydawane przez Wojewódzkie Inspekcje Farmaceutyczne dotyczące zakazu prowadzenia wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych przez m.in. portale internetowe takie jak Allegro. Czemu działania WIF wzbudzają kontrowersje?
- Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie[1]
W pierwszej kolejności należy wskazać, że zagadnienie dotyczące sprzedaży produktów leczniczych z wykorzystaniem strony internetowej portalu allegro.pl było przedmiotem rozpatrzenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Przedmiotowa sprawa dotyczyła skargi złożonej na decyzję Głównego Inspektora Farmaceutycznego, utrzymującą w mocy decyzję Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego, nakazującą przedsiębiorcy usunięcie stwierdzonego naruszenia poprzez zaprzestanie prowadzenia sprzedaży produktów leczniczych z wykorzystaniem strony internetowej portalu. Zaskarżone naruszenie polegało na prowadzeniu sprzedaży produktów leczniczych z wykorzystaniem strony internetowej pośrednika – portalu aukcyjnego allegro.pl.
Co ciekawe, do postępowania sądowego przystąpił również Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, popierając skargę, jak też składając pismo procesowe z wnioskiem o umorzenie decyzji organów obu instancji, a także o umorzenie postępowania administracyjnego. W uzasadnieniu wskazano, że organ w sposób nieuprawniony ogranicza swobodę przedsiębiorczości, ponieważ skarżąca tylko akceptuje „pewne rozwiązania techniczne, tyle że zaprojektowane dla indywidualnej strony” przez serwis aukcyjny.
Po rozpatrzeniu sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego.
W przełomowym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stanął na stanowisku, że „Wymóg prowadzenia wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych polegający na składaniu zamówień „za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki” w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych (Dz. U. poz. 481) jest spełniony także wówczas, gdy jest to strona zapewniona przez internetowy serwis aukcyjny, taki jak allegro.pl, a pełniąca funkcję samodzielnej strony internetowej m.in. poprzez zapewnienie charakterystycznego i unikalnego adresu przypisanego sprzedawcy (placówce), pod warunkiem że strona ta spełnia pozostałe wymogi wynikające z § 6 ww. rozporządzenia.”
Na dzień przygotowania artykułu wyrok nie jest prawomocny
2. Decyzja WIF
Pomimo wyroku z dnia 12 października 2022 roku, w dniu 23 czerwca 2023 r. kolejną decyzję wydał Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny, zgodnie z którą nakazał przedsiębiorcy prowadzącemu aptekę ogólnodostępną zaprzestania:
- sprzedaży produktów leczniczych za pośrednictwem strony internetowej www.allegro.pl oraz
- dostarczania produktów leczniczych, w ramach wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych za pośrednictwem usługi Paczkomat[2].
W ocenie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego przedsiębiorca naruszył postanowienia § 2 ust. 1 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie prowadzenia sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych poprzez sprzedaż produktów leczniczych za pośrednictwem strony internetowej www.allegro.pl oraz art. 68 ust. 3k Prawa farmaceutycznego i § 4 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie prowadzenia sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych poprzez naruszenie obowiązku zapewnienia odpowiednich warunków temperaturowych podczas sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych.
Zdaniem Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego „zamówienie dokonywane za pośrednictwem strony Allegro.pl jest niedopuszczalne albowiem formularz zamówienia, zgodnie z cytowanymi wyżej przepisami, musi być umieszczony na stronie internetowej placówki (apteki albo punktu aptecznego), a nie na stronie internetowej pośrednika pomiędzy sprzedającym, a kupującym jakim jest portal Allegro.pl.”. W ocenie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego katalog form, w jakich przedsiębiorca może prowadzić sprzedaż wysyłkową jest katalogiem zamkniętym, a co za tym idzie przedsiębiorca nie może podejmować działań związanych ze sprzedażą wysyłkową, które przekraczałyby ten zakres.
Odnosząc się do realizacji zamówień wysyłkowych za pośrednictwem paczkomatów, Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny wskazał, że „produkty lecznicze oczekujące na odbiór do 48 godzin w paczkomacie są narażone na utratę właściwości leczniczych i mogą stwarzać co najmniej zagrożenie utraty zdrowia dla zażywających je pacjentów. Dlatego tak istotne jest zachowanie prawidłowych warunków przechowywania zgodnie z charakterystyką danego produktu leczniczego lub zgodnie z Farmakopeą, co wyłącza możliwość dostarczania produktów leczniczych za pośrednictwem paczkomatów.”
Co więcej, należy wskazać, że Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w dalszym ciągu publikuje wydany komunikat w sprawie dopuszczalności sprzedaży produktów leczniczych za pośrednictwem serwisu Allegro[3] w którym wskazuje, że sprzedaż produktów leczniczych przy udziale pośrednika Allegro.pl nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa. Jednocześnie Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny wyjaśnia, że każdy przypadek sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych za pośrednictwem portalu internetowego Allegro będzie rozpatrywany indywidualnie w I instancji przez Organ co do zgodności z ww. przepisami ustawy – Prawo farmaceutyczne.
3. A co na to Allegro?
Jakie w tej sprawie stanowisko zajęło Allegro? Co ciekawe, od dnia 5 listopada 2019 r. serwis Allegro wprowadził nowe zasady współpracy z aptekami internetowymi[4]. Aktualnie sprzedażą leków mogą zajmować się wyłącznie apteki, które zaktualizowały swoje dane i podpisały umowę o współpracy w zakresie sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych na Allegro[5].
4. A zatem czy sprzedaż produktów leczniczych na allegro jest dozwolona czy też zabroniona?
Wszyscy przedsiębiorcy mieli nadzieję, że przełomowy wyrok będzie miał znaczący wpływ na rozwój działalności polegającej na sprzedaży internetowej na rynku aptecznym, jak również będzie dostarczał wskazówki, w jaki sposób dostosować działalność, aby było zgodna z wymogami prawa farmaceutycznego. Niestety, jak widać w praktyce Wojewódzcy Inspektorzy Farmaceutyczni w dalszym ciągu podtrzymuje swoje stanowiska przeciwne do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Jakie zatem podjąć działania w sytuacji wydania podobnej decyzji przez Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego? Zachęcamy do kontaktu!
[1] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12.10.2022, sygn. akt V SA/Wa 1244/22
[2] https://bip.poznan.wif.gov.pl/wp-content/uploads/2023/09/decyzja-z-23-czerwca-2023-r_.pdf
[3] http://wif.waw.pl/komunikat-mazowieckiego-wojewodzkiego-inspektora-farmaceutycznego-w-sprawie-dopuszczalnosci-sprzedazy-produktow-leczniczych-za-posrednictwem-serwisu-allegro/
[4] https://allegro.pl/pomoc/aktualnosci/nowe-narzedzie-wspierajace-sprzedaz-aktualizacja-zasad-sprzedazy-produktow-leczniczych-zmiany-oplat-oraz-inne-zmiany-w-regulaminach-ktore-wprowadzimy-5-listopada-bEk7DWKjrsB
[5] https://allegro.pl/pomoc/aktualnosci/sprzedajesz-produkty-lecznicze-zaktualizuj-dane-swojej-apteki-PDdedWadoIY
