Dnia 13 lutego 2025 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku (sygn. III SA/Gd 327/24) wydał istotne orzeczenie dotyczące klasyfikacji składników suplementów diety jako tzw. nowej żywności. Sprawa dotyczyła decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (PPIS), który uznał dwa produkty za niezgodne z przepisami prawa żywnościowego i nakazał ich wycofanie z rynku.
Przedmiotem sporu były suplementy diety zawierające ekstrakt z Huperzia serrata oraz związek chemiczny znany jako 3,3′-diindolilometan (DIM). Obie substancje wzbudziły zastrzeżenia organu nadzoru sanitarnego, który wskazał, że ich obecność w produktach może rodzić ryzyko dla konsumentów.
Huperzia serrata znajduje się w wykazie roślin zawierających naturalne substancje potencjalnie niebezpieczne dla zdrowia człowieka, co czyni ją szczególnie problematyczną w kontekście stosowania w żywności (w tym w suplementach diety).
Natomiast DIM, zgodnie z unijnym Katalogiem Nowej Żywności, nie posiada udokumentowanej historii spożycia w krajach członkowskich Unii Europejskiej przed 15 maja 1997 r., co wiąże się z koniecznością przeprowadzenia procedury autoryzacyjnej przewidzianej w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 przed wprowadzeniem tej substancji do obrotu.
W związku z powyższym PPIS nakazał przedsiębiorcy wycofanie wskazanych suplementów diety z obrotu. Przedsiębiorca nie zgodził się z decyzją i wniósł skargę do WSA, argumentując, że brak jest dowodów na to, iż zastosowane substancje stanowią faktyczne zagrożenie dla zdrowia ludzi. W jego ocenie organy sanitarne działały bezpodstawnie, nie wykazując bezpośredniego ryzyka dla konsumentów.
Sąd jednak odrzucił te argumenty, powołując się na zasadę ostrożności – kluczową w prawie żywnościowym. Zasada ta umożliwia organom podejmowanie środków prewencyjnych, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że dany składnik może wywołać negatywne skutki dla zdrowia, nawet jeśli brak jest jednoznacznych dowodów naukowych na potwierdzenie tego ryzyka.
Ponadto, sąd podkreślił, że to na podmiocie odpowiedzialnym za wprowadzenie produktu do obrotu spoczywa obowiązek udowodnienia, iż dana substancja była spożywana w UE przed 15 maja 1997 r. W sytuacji braku takich dowodów, produkt może być traktowany jako nowa żywność i wymagać przejścia przez odpowiednią procedurę oceny bezpieczeństwa.
Wyrok WSA potwierdza, że organy nadzoru sanitarnego mają prawo, a wręcz obowiązek, podejmować działania mające na celu ochronę zdrowia publicznego, nawet w warunkach niepełnej wiedzy naukowej.
Z pełną treścią wyroku można zapoznać się na stronie:
